Seplenienie (sygmatyzm) to razem z trudnością w wymawianiu głoski "r" jedna z najczęstszych wad wymowy u dzieci. W wieku wczesnoprzedszkolnym czyli u 3latków uznawane jest za normę. Jest to stwierdzenie poprawne i powielane przez wielu logopedów. Niestety w przypadku seplenienia międzyzębowego nie jest normą NIGDY!
Seplenienie międzyzębowe charakteryzuje się układaniem języka między zębami przednimi (siekaczami) podczas realizacji głosek szeregu syczącego (s, z, c, dz) lub ciszącego (ś, ź, ć, dź). W związku z tym, że dzieci najczęściej głoski szumiące zastępują właśnie głoskami syczącymi lub ciszącymi, czyli zamiast 'szafa' mówią 'safa' lub 'siafa' nie przykłada się do tego dużej wagi. Natomiast zwrócenie uwagi czy podczas seplenienia język nie układa się w szparze między siekaczami jest bardzo ważnym elementem decydującym o tym, kiedy rozpocząć terapię logopedyczną. I tak w przypadku seplenienia międzyzębowego potrzeba terapii jest wielka i najlepiej, gdy wdrożymy ją jak najwcześniej.
Dlaczego? Skąd to się bierze?
Najczęstsze pytania rodziców. Co przeoczyliśmy? Otóż wtedy, gdy nie stwierdzimy wady w budowie buzi czy języka, najczęściej winny jest długotrwale użytkowany smoczek lub karmienie butelką! Podczas karmienia butelką smoczek układa się na języku i połykanie odbywa się przy płasko wysuwanym języku. Ten płaski ruch do przodu i do tyłu utrwala się, by następnie przy rozwoju mowy język układał się między zębami przednimi. Fizjologicznie koniuszek języka powinien zawijać się do góry i dotykać podniebienia za siekaczami górnymi, a 3/4 pozostałej masy języka podczas przełykania przysysa się do podniebienia. Tak powinno wyglądać prawidłowe połykanie. Taki układ języka nazywany jest przez specjalistów prawidłową pozycją spoczynkową języka. Odpowiedzialny jest za to proces pionizacji języka.
Skoro mamy już winnego - płaski język, musimy go wyćwiczyć. Jest on tylko mięśniem i wymaga systematycznego i cyklicznego ćwiczenia u logopedy. Niestety pojedyncze wizyty u logopedy nie wystarczą, to tylko drogowskaz. Proces "naprawy" języka jest drogą trudną i wymaga żmudnej pracy rodzica. Najwłaściwiej jest zapisywać ćwiczenia języka pokazane przez logopedę i wykonywać je z dzieckiem codziennie po kilkanaście minut.
Możnaby uznać, że przecież takie seplenienie oprócz mało eleganckiego wrażenia słuchowego nie jest wielką niezgrabnością. Okazuje się jednak, że dzieci z seplenienia nie wyrastają, a wada może się pogłębiać. Dziecko bowiem utrwala sobie własne dźwięki i już nie słyszy, że mówi wadliwie. Kłopot pojawia się, gdy idzie do szkoły, a tam zaczyna czytać i pisać z błędami. Stąd tak ważne, by tej wady pozbyć się do czasu pójścia do szkoły. Nie muszę chyba dodawać, że sepleniące dziecko jest dyskryminowane przez rówieśników i ta z pozoru niegroźna wada może mieć wpływ na całe jego życie osobiste.
REASUMUJĄC seplenienie to wada wymowy mająca wpływ na zgryz, poprawność pisania i trudności nauki czytania w szkole oraz umiejętności społeczne. Dlatego warto w 3 roku życia udać się do logopedy na wstępną konsultację.